ӨМНӨГОВЬ АЙМГИЙН ОЙН САНГИЙН МЭДЭЭЛЭЛ
2.1 Ойн сан.
Ойн сан нь Монгол Улсын нутаг дэвсгэр дээр ургадаг бүх төрлийн мод, заг, сөөг, таримал ойгоос бүрдэнэ. Ой бүхий газар, ойн цоорхой, мод бэлтгэсэн, түймэр, хөнөөлт шавж, өвчинд нэрвэгдсэн ойн талбай, ойн захаас гадагш 100м газар, тарьц, суулгац бойжуулах мод үржүүлгийн газрын эзлэх талбай нь ойн сангийн газарт хамаарна.
Өмнөговь аймгийн ойн сан бүхий газар тус аймгийн нийт нутаг дэвсгэрийн 7.2 %–ийг эзэлж, 13 сумын нутаг дэвсгэрт тархан ургана.
Хүснэгт-1
Ойн сангийн талбай, нөөц сум тус бүрээр
д/д |
Сумын нэр |
ойн сангийн талбай, га |
талбайд эзлэх хувь |
ойн сангийн нөөц, м3 |
Нөөцөд эзлэх хувь |
1 |
Баяндалай |
74411 |
6,26 |
79624 |
8,30 |
2 |
Баян-овоо |
61287 |
5,15 |
57971 |
6,04 |
3 |
Булган |
18834 |
1,58 |
24072 |
2,51 |
4 |
Гурвантэс |
569614 |
47,9 |
288206 |
30,03 |
5 |
Ханбогд |
116593 |
9,8 |
109963 |
11,46 |
6 |
Хүрмэн |
86744 |
7,29 |
188358 |
19,63 |
7 |
Мандал-овоо |
48435 |
4,07 |
26830 |
2,8 |
8 |
Манлай |
10215 |
0,86 |
5766 |
0,60 |
9 |
Номгон |
41722 |
3,51 |
23261 |
2,42 |
10 |
Ноён |
59074 |
4,97 |
42456 |
4,42 |
11 |
Сэврэй |
92252 |
7,76 |
110886 |
11,55 |
12 |
Цогт-овоо |
10042 |
0,84 |
2311 |
0,24 |
13 |
Цогтцэций |
3 |
0,00 |
- |
|
Дүн |
1189226 |
100,00 |
959704 |
100,00 |
Хүснэгт-2
Ойн сангийн талбайн газрын төрлийн нэгтгэл ойн бүсээр
Ойгоор бүрхэгдсэн |
Дүн |
Ойгоор бүрхэгдээгүй |
Ойн талбайн дүн |
|||||
Байга лын çàã |
бут сөөг |
Тармаг заг |
Хатсан çàã |
Заг түүсэн |
загжиж байгаа |
Дүн |
||
Дархан цаазат газрын онгон бүс |
||||||||
1014 |
350 |
1364 |
6332 |
|
|
949 |
7281 |
8645 |
Дархан цаазат газрын хамгаалалтын бүс |
||||||||
3962 |
253 |
4215 |
4391 |
|
|
1352 |
5743 |
9958 |
Дархан цаазат газрын хязгаарлалтын бүс |
||||||||
38908 |
|
38908 |
29402 |
|
|
1248 |
30650 |
69558 |
Дархан цаазат газрын орчны бүс |
||||||||
6422 |
1183 |
7605 |
6017 |
|
|
|
6017 |
13622 |
Дархан цаазат газрын дүн |
||||||||
50306 |
1786 |
52092 |
46142 |
0 |
0 |
3549 |
49691 |
101783 |
Байгалын цогцолборт газрын онцгой бүс |
||||||||
57249 |
|
57249 |
38965 |
|
|
|
38965 |
96214 |
Байгалын цогцолборт газрын хягаарлалтын бүс |
||||||||
73591 |
3 |
73594 |
105189 |
|
|
|
105189 |
178783 |
Байгалын цогцолборт газрын аялал жуулчлалын бүс |
||||||||
74877 |
|
74877 |
107293 |
|
|
|
107293 |
182170 |
Байгалын цогцолборт газрын орчны бүс |
||||||||
51596 |
|
51596 |
64318 |
|
|
|
64318 |
115914 |
Байгалын цогцолборт газрын дүн |
||||||||
257313 |
3 |
257316 |
315765 |
0 |
0 |
0 |
315765 |
573081 |
Баян бүрдийн болон бусад заган ой |
||||||||
281788 |
11697 |
293485 |
193922 |
815 |
587 |
308 |
195632 |
489117 |
Улсын хилийн дагуух заган ой |
||||||||
15343 |
|
15343 |
9902 |
|
|
|
9902 |
25245 |
Аймгийн хэмжээгээр |
||||||||
604750 |
13486 |
618236 |
565731 |
815 |
587 |
3857 |
570990 |
1189226 |
Улс орон, аймаг, сумын ойн сангийн ойгоор бүрхэгдсэн талбайг нийт нутаг дэвсгэрт нь харьцуулж хувиар илэрхийлсэн үзүүлэлтийг ойрхог чанар гэдэг. Өмнөговь аймгийн ойгоор бүрхэгдсэн талбай /618,2 мян.га/-г аймгийн нийт нутаг дэвсгэр /16500,0 мян.га/-д хувааж гаргахад ойрхог чанар нь 3,75% байна.
2.2 Ойн бүс
Тус аймгийн ойн сан “Ойн тухай хууль”-ийн 8.1-д зааснаар бүгд Хамгаалалтын бүсийн ойд хамаарч байна.
Ойн сангийн талбай газрын төрлөөр ангилагдсан байдал
Ойн сангийн нийт талбайн 51.99%-ийг ойгоор бүрхэгдсэн, 48.01% нь ойгоор бүрхэгдээгүй талбай байна. Ойгоор бүрхэгдсэн талбайн 97.82%-ийг байгалийн ой, 2.18%-ийг бут сөөг, ойгоор бүрхэгдээгүй талбайн 99.08%-ийг тармаг заг, 0,68%-г байгалийн аясаар загжиж, 0,10%-г заг түүсэн, 0,14-ийг хатсан заг бүхий талбай тус тус эзэлж байна.
Тус аймгийн ой гарал үүслийн хувьд өөрөө аясаараа сэргэн ургасан байгалийн ой бөгөөд бүрэлдэхүүний хувьд заг мод бүхий ой зонхилно.
Байгалийн ойн талбайг модны төрлөөр авч үзвэл
Заг(HaIokóIon ammodendron) 604388 га,
Тоорой (Populus Diversifolia) 220 га,
Хайлаас(Ulmus pumila) 142 га талбайг тус тус эзлэн ургаж байна.
График-2
Өмнөговь аймгийн ойн сангийн мэдээлэл
Ñóìûí íýð |
Áàéãàëèéí îéí íººö / ì3 / |
Òàðìàã ìîä íººö / ì3 / |
Бүлэг модны нөөц / ì3 / |
Íèéò óðãàà íººö íººö / ì3 |
Õàòñàí ìîäíû íººö / ì3 / |
Íèéò íººö / ì3 / |
|
|
|||||
Баяндалай |
79624 |
11176 |
|
90800 |
124 |
90924 |
Баян-овоо |
57971 |
22609 |
|
80580 |
|
80580 |
Булган |
24072 |
214 |
|
24286 |
|
24286 |
Гурвантэс |
288206 |
52154 |
|
340360 |
|
340360 |
Ханбогд |
109963 |
18013 |
|
127976 |
3737 |
131713 |
Хүрмэн |
188358 |
28444 |
|
216802 |
12781 |
229583 |
Мандал-овоо |
26830 |
2822 |
|
29652 |
|
29652 |
Манлай |
5766 |
901 |
|
6667 |
89 |
6756 |
Номгон |
23261 |
6508 |
484 |
30253 |
|
30253 |
Ноён |
42456 |
10409 |
|
52865 |
1529 |
54394 |
Сэврэй |
110886 |
11049 |
|
121935 |
|
121935 |
Цогт-овоо |
2311 |
3008 |
|
5319 |
|
5319 |
Цогтцэций |
|
0,3 |
|
0,3 |
|
0,3 |
|
959704 |
167307,3 |
484 |
1127495,3 |
18260 |
1145755,3 |
Îéí íèéò íººöèéí 83.76% -èéã áàéãàëèéí îé, 14,64%-èéã òàðìàã ìîä, 1.60-% èéã õàòñàí ìîä òóñ òóñ ýçýëæ áàéíà.
Байгалийн ойн нийт нөөцийг модны төрөл тус бүрээр авч үзвэл 939164 ì3 –ã çàã, 14860 ì3-ã тоорой, 5680 ì3-ã хайлаас ýçýëíэ.
Ãðàôèê-3
Байгалийн ойн нөөц модны төрлийн эзлэх хувь
2.3 Çàãàí îéí íàñ, íàñíû àíãè, á¿ëýã
Тус аймгийн ойн сангийн байгалийн ойг “Ой зохион байгуулалтын ажил гүйцэтгэх заавар”-т заасан ангилалаар залуу, дунд насны, болц гүйцэж яваа, болц гүйцсэн ой, өтөлсөн хөгшин гэсэн насны бүлгүүдэд ангиллаа.
Çàãàí îéí íàñíû àíãè, íàñíû á¿ëãèéí ñòàíäàðò õ¿ñíýãò
Íàñíû àíãè |
Íàñíû á¿ëýã |
Íàñíû àíãèéí ¿ðãýëæëýõ õóãàöàà / æèëýýð / |
I-II |
Çàëóó |
1-5, 6-10 |
III |
Äóíä íàñíû |
11-15 |
IV |
Áîëö ã¿éöýæ ÿâàà |
16-20 |
V-VI |
Áîëö ã¿éöñýí |
21-25, 26-30 |
VII |
ªòºëñºí õºãøèí |
31-35 |
.